Maak van je opstart een TOPstart

Voor een succesvolle opstart zijn onder andere  de vier factoren cruciaal: voer, water, klimaat en verlichting. Het zijn voor de hand liggende zaken, maar ze worden nog te vaak onderschat. Een kuiken heeft de best mogelijke start als deze aspecten optimaal zijn ingericht.

• Voer: Vers en voldoende voer is essentieel. Vanaf het moment dat kuikens de stal betreden, moet er voldoende voer op het kuikenpapier liggen zodat ze direct kunnen eten. Steeds vaker worden voersystemen toegepast met ‘picknickplaatsen’ in bijvoorbeeld een kwart van de voerpannen, wat de opstartresultaten duidelijk verbetert.
• Water: Zuiver drinkwater is zeer belangrijk. Kuikens hebben continu toegang nodig tot schoon water. Het is belangrijk dat de drinklijnen goed gereinigd worden met vers drinkwater voordat de kuikens komen, maar niet te kort van tevoren want koud water koelt een kuiken enorm snel af. Tijdens de ronde verdient het de voorkeur om te reinigen met chloordioxide in plaats van waterstofperoxide. De aanbevolen hoeveelheid is 50 centiliter per kubieke meter water.
• Klimaat: Temperatuur, luchtvochtigheid en ventilatie bepalen voor een groot deel hoe comfortabel de kuikens zich voelen. Een te koude vloer of te droge lucht kost kuikens energie die ze nodig hebben voor groei en ontwikkeling. Een vloertemperatuur tussen de 27 en 29 graden is ideaal, in combinatie met een RV% en staltemperatuur die gezamenlijk op 90 punten uitkomen.
• Verlichting: Licht beïnvloedt zowel de activiteit als de voederopname van kuikens. Voldoende licht trekt kuikens naar voer en water, maar het mag niet zo fel zijn dat ze wegkruipen in donkere hoeken. Een goede balans zorgt dat kuikens rust vinden én actief blijven eten.

Wanneer Rens een stal binnenloopt, gebruikt hij al zijn zintuigen. “Ik let op verdeling en activiteit: zijn ze actief bezig met het water en voer of blijven ze inactief liggen op de plaats waar ze gelost zijn. Het geluid dat de kuikens produceren is ook veelzeggend. Hoor je ze schreeuwen kan dit te maken hebben met temperatuur of de hoeveelheid licht. Door steeds kleine aanpassingen te doen kun je zien waar ze goed op reageren. Maak geen grote stappen in je klimaataanpassingen. Een eendagskuiken is uiterst gevoelig.”

Om echt te weten hoe goed de opstart verloopt, is er de Kuikencheck: een praktische tool waarmee pluimveehouders en specialisten samen de eerste dagen in kaart brengen. Tijdens de Kuikencheck worden willekeurig 25 kuikens onderzocht op onder andere lichaamstemperatuur, kropvulling, gewicht en navelkwaliteit. Ook worden klimaatgegevens gemeten, zoals stal- en vloertemperatuur, luchtvochtigheid en CO₂-niveau. De kuikens worden gecheckt op dag 0 en nog eens op levensdag 7.

“De Kuikencheck geeft direct inzicht in hoe comfortabel en vitaal de kuikens zijn,” vertelt Rens. “Je ziet meteen waar bijgestuurd kan worden. Het is een eenvoudige maar krachtige manier om de opstart objectief te beoordelen en gericht te verbeteren.”

De resultaten leveren waardevolle informatie op: niet op basis van gevoel, maar op basis van cijfers. Bovendien vormt de Kuikencheck een goed gespreksonderwerp richting dierenarts, broederij en voerleverancier. Door iedere opstart op dezelfde manier data te verzamelen is het ook perfect om rondes met elkaar te vergelijken. Samen met de specialist kan op basis van de uitkomsten indien nodig een gericht verbeterplan worden opgesteld.

Een groot voordeel is dat de Kuikencheck direct bruikbare inzichten oplevert. Op basis van de metingen kan nog dezelfde dag worden bijgestuurd. Zo worden verbeteringen niet alleen zichtbaar in de volgende ronde, maar vaak al binnen enkele uren merkbaar in de stal.