Zijn jouw zeugen fit genoeg voor voldoende biest?
Albert Timmerman
Productmanager zeugen en biggen
Bij hoogproductieve zeugen is het aantal levend geboren biggen de laatste jaren toegenomen. Ondanks dat er via selectie wel meer spenen beschikbaar zijn gekomen, is de hoeveelheid biest per zeug niet toegenomen. Gemiddeld produceert een zeug tussen 3 en 4 kilogram biest. Dit verschilt echter per zeug van 1,5 tot wel 8 kilogram, ongeacht het aantal levend geboren biggen. Voor een optimale prestatie heeft een big minimaal 250 gram biest nodig en dat betekent dat niet elke zeug fit genoeg is om haar volledige toom van voldoende biest te voorzien.
Hoe realiseer je maximale biestproductie en – kwaliteit?
Recent onderzoek, uitgevoerd op ons Swine Nutrition Centre De Elsenpas, laat zien dat 61% van de zeugen meer dan de optimale 250 gram per big produceert. Gemiddeld produceren de zeugen op De Elsenpas 4,2 kilogram biest per zeug, ofwel 262 gram per big. Daarmee wordt een gemiddeld uitvalspercentage gerealiseerd van 10,3%. Het speengewicht is rond de 8 kilogram en per zeug per jaar worden er meer dan 35 biggen gespeend. Om de biestproductie van alle zeugen te kunnen maximaliseren moet je er in de eerste plaats voor zorgen dat de zeugen fit genoeg zijn, want fitheid is de basis van een goede hormoonbalans.
Hormonen brengen de biestproductie op gang
Voor een goede biestproductie moet de zeug allereerst voldoende hormonen aanmaken die het werpproces in gang zetten. 24 uur voor het werpen wordt dan ook het hormoon prolactine aangemaakt, waardoor de biestproductie op gang wordt gebracht. Goede voeding, management en gezondheid zorgen ervoor dat de zeug fit genoeg is om de verschillende hormonen aan te maken en fysiek in staat is om de biest te produceren.
Geleidelijke energieafgifte van voer
Ook de beschikbare energie in het bloed (bloedglucose) beïnvloedt de aanmaak van biest. Het glucosegehalte in het bloed moet voldoende hoog zijn en blijven tijdens het gehele geboorteproces. Naast snelle energie is het belangrijk dat het voer ook energie bevat die geleidelijk vrijkomt. De vezelfractie in het voer en de structuur van de vezels zijn hiervoor van groot belang. Vanuit verschillende vezelfracties komen vetzuren vrij die zorgen voor een langzamer energie-aanbod. Dit zorgt ervoor dat zeugen voldoende energie-aanbod hebben tijdens het gehele geboorteproces en daardoor fitter blijven. Dit is een van de redenen waarom we in onze fabrieken met de Matrix-wals-technologie en verschillende vezelbronnen werken. We zorgen met de verschillende vezelbronnen en deeltjesgroottes voor spreiding in de snelheid van de energie die vrijkomt voor de zeug.
Bloedglucose; zo werkt het
De beschikbare energie in het bloed (bloedglucose) stijgt 45-60 min na het eten van het voer. Deze grafiek laat zien dat zeugen daarna ook voldoende energie beschikbaar houden tussen de voerbeurten (12 uur interval). De zeugen zijn om 8:00 en 20:00 uur gevoerd. Het is belangrijk dat bloedglucose niet onder de rode lijn daalt. De grafiek laat de gemiddelde waardes van 35 zeugen vlak voor het werpen zien. Ze zijn gevoerd met transitievoer met de Matrix-wals-technologie.
Waar moet je op letten in de stal?
Een lage biestproductie kan verschillende oorzaken hebben. Stress, constipatie, geen eetlust, afwezigheid van maternaal gedrag en een lang werpproces zijn tekenen van onvoldoende biestproductie bij zeugen. Het is van belang om al deze factoren in de gaten te houden om de biestproductie en -kwaliteit te kunnen maximaliseren.
Factoren die de biestproductie bepalen
Duur van het geboorteproces |
Het hormoon oxytocine komt vrij tijdens het geboorteproces en is ook van belang is voor de biestuitscheiding. Bij een langdurig werpproces wordt dit proces verstoord. Bovendien raakt de zeug uitgeput en gaat de biestproductie omlaag. |
Voeding |
Vitamines en spoorelementen zijn belangrijk voor de goede hormonale balans van de zeug. Mycotoxines hebben een negatief effect op de hormonale balans. |
Darmgezondheid |
De zeugenmest moet smeuïg zijn. Verstopping zorgt ervoor dat bacteriën en endotoxines in het bloed terecht komen. Deze verstoren de hormonale balans en kunnen ontsteking in de uier veroorzaken. |
Conditie van de zeug |
Zeugen die te vet zijn hebben een hogere risico op een verstoring van de hormonale balans wat leidt tot een verlaagde biestproductie. |
Stress |
Bij stress ontstaat het hormoon cortisol, dit hormoon werkt negatief op de hormonen die van belang zijn voor een goed geboorteproces en biestproductie. |
Gezondheid |
Virale infectie en ontstekingen beïnvloeden de hormoonen energiebalans van zeugen negatief. |
Gratis poster fysiologie zeugen
Deze educatieve poster laat zien hoe het verteringsstelsel werkt bij zeugen. Leuk om bijvoorbeeld in de kantine op te hangen.
Over de auteur
Albert Timmerman
Productmanager zeugen en biggen